Corona scheidt het kaf van het koren en is een mega bullshit detector.
We worden gedwongen alle systemen opnieuw te ontwerpen: ditmaal van onderaf.
Wetenschap, Media, Politiek: deze drie arena’s zijn in elkaar vastgedraaid. Ze moeten zichzelf herorganiseren maar kunnen dat niet meer. Er zit niets anders op dan parallel hieraan hele nieuwe systemen te bouwen, vanaf de grond. Welke andere ramp had zo in een klap alles wat niet werkt zo vast in elkaar kunnen laten draaien. Als een rattenkoning.
De ‘rattenkoning’ is een fenomeen waarbij ratten warm bij elkaar kruipen om te slapen en hun staarten ongemerkt in elkaar vastdraaien. Hoe meer de ratten proberen te ontsnappen des te meer ze juist verstrikt raken. Het hele nest wordt dood uitgehongerd gevonden: een cirkel van ratten met in het midden een kluwen staarten. Op Wikipedia staan foto’s. Het is een zeldzaam fenomeen dat overal ter wereld voorkomt.
Neem de wetenschap. Financiële belangen zijn in elkaar gedraaid. Als ze bijten, bijten ze in hun eigen staart. Al langer dan Corona was de knoop niet meer te ontwarren. Dankzij Corona ontstaat er een nieuw netwerk helemaal los van het oude. Er vormen zich nieuwe samenwerkingsverbanden van onderzoekers die tot op het bot gemotiveerd zijn: die hun baan verloren maar hun liefde voor het vak nooit. En het algemeen publiek dat nooit eerder als hobby fulltime PubMed lazen of Nature Magazine omdat ze liever The Bold and Beautifull keken, vormen nu online groepen om te overleggen: hoe zitten wij biologisch eigenlijk in elkaar en hoe meet je dat? De wetenschap zal nooit meer hetzelfde zijn. Als het oude is afgelegd komt er een netwerk tevoorschijn dat eerder nooit lukte: feedback met de praktijk, multidisciplinair. Zoveel maatschappelijke belangstelling, zoveel verschillende netwerken wereldwijd met louter intrinsiek gemotiveerde wetenschappers die uit hun ivoren toren klommen. Zoveel samenwerking door alle lagen heen. Het is mooi te zien hoe we wereldwijd kennis vergaren over hoe ons bloed een indringer verslaat. Onze sociale banden winnen het van de randomness van het virus. Alleen wereldwijd bottom-up en intrinsiek lossen we deze puzzel op.
Dan de media. Ai hoe heeft dit kunnen gebeuren. Joris Luyendijk stelde de vraag ooit: kun je in de journalistiek anticiperen op hoe informatie wordt ontvangen en het daarom niet brengen, ook al is het de waarheid? Elke student journalistiek heeft ooit wel eens al te bevangen door een onderwerp een stuk ingediend waarbij de docent hem ervan langs gaf: ‘’dit is actievoeren en geen journalistiek’’. Het nieuws is geen opiniestuk. Je doet verslag van wat er in de samenleving speelt en belicht elke invalshoek. De lezer vormt zelf zijn mening die hoef jij niet voor te kauwen. Maar nu zegt men in talkshows: ‘je moet ze geen podium geven’: Maar het is niet jouw podium om te vergeven: het is ons aller podium.
Corona heeft het voor elkaar gekregen dat er een hele nieuwe alternatieve media is ontstaan. Die zelfs moest vluchten naar alternatieve bigtech. Ik zal nooit vergeten hoe Professor Theo Schetters een ingewikkeld biologisch proces probeert uit te leggen aan Flavio in zijn nieuw getimmerde studio toen die zichzelf nog niet eens ‘journalist’ wilde noemen. Steeds opnieuw probeert de professor de ingewikkelde materie uit te leggen totdat het lukte, met een miljoen views tot gevolg. Het was voor Schetters minder moeilijk een nieuwe wetenschapsjournalist on the job te trainen dan zijn collega’s vooringenomenheid weg te nemen. Corona zet alles op z’n kop. Dat uitgerekend Forum voor Democratie ons een les in discriminatie en staatsrecht geeft is humor die de gutmenschen ontgaat. Ze verdrinken in hun mentale privileges.
Als een ijsberg langzaam smelt verandert ongemerkt het zwaartepunt en dan met luid geraas kan de enorme massa zomaar ineens gaan kantelen. Voor wie dat ooit gezien heeft: het is een machtig gezicht. Ik hoor hem al kraken.